Skip to main content

Krija joga – Iśwara-pranidhana czyli ofiarowanie.

Trzecim elementem krija jogi jest Iśwara-pranidhana czyli ofiarowanie, oddanie lub puszczenie.

Znowu możemy postrzegać element ten w dwojaki sposób. Patrząc przez pryzmat ścieżki religijnej będzie to oddanie Bogu. Dla osoby wierzącej w sposób naturalny Bóg jest ostatecznością. Wszystko w nim się zaczyna i wszystko w nim się kończy. Całkowite ofiarowanie Bogu jest swego rodzaju katharsis, jest najwyższym doświadczeniem duchowym. Poprzez akt ofiarowania następuje całkowite oczyszczenie, czego konsekwencją jest poddanie się boskiej woli.

Praktyki jogi nie muszą być jednak związane ze ścieżką religii. Bhakti joga (ścieżka oddania Najwyższemu) jest tylko jednym ze sposobów praktyki. W samych Jogasutrach Iśwara określony jest nie jako pierwotna przyczyna jak rozumie się Boga w ujęciu religijnym, ale jako byt wiecznie wyzwolony, byt nigdy nie dotknięty uciążliwościami egzystencji powodującymi cierpienie. Można powiedzieć, że Iśwara jest wyekstrahowaną, wiecznie trwającą ideą ostatecznego celu jogi.

Ponownie jak w przypadku poprzednich elementów krija-jogi niezależnie od interpretacji jaką przyjmiemy w przekazach, najważniejszym wydaje się być sam proces ofiarowania i jego rozumienie. Jednym z kluczowych momentów rozwoju praktyk jogi był proces interioryzacji tj. uwewnętrznienia rytuału ofiarnego. Ofiara w rozumieniu jogi nie jest już tylko związana z ceremonią. Główny nacisk przeniesiony zostaje na proces wewnętrzny. W akcie ofiarowania zazwyczaj postrzegamy dwie strony. Strona która ofiarowuje, czyli oddaje, dobrowolnie pozbywa się, oraz strona przyjmująca ofiarę, ku której akt ofiarowania jest kierowany. W kontekście praktyk jogi ofiarowanie staje się bardziej aktem oczyszczenia czyli oddania, niż aktem uwielbienia jak to ma miejsce w praktykach religijnych. Istotą ofiarowania staje się całkowite puszczenie. Początkowo ze względu na dualizm przedmiotu i podmiotu  w jakim funkcjonuje zwykła świadomość do ofiarowania potrzebujemy jakiejś idei, która może ofiarę przyjąć, która jest podporą procesu. Ideą tą jest w jodze Iśwara a w religii Bóg, a może być nią również jakaś idea  humanistyczna np. dobro najbliższych, dobro ludzkości, dobro wszystkich istot, dobro świata itd.

W praktyce krija joga jest zatem procesem wewnętrznym prowadzącym do oczyszczenia świadomości. W tym celu należy najpierw podjąć dyscyplinę. Kolejnym krokiem jest refleksja prowadząca do uświadomienia sobie stanu świadomości oraz jej kształtowania poprzez nieustanne badanie. Ostatnim krokiem jest jej ofiarowanie, czy też puszczenie, będące oderwaniem od wszystkich koncepcji pojawiających się w świadomości. Akt ofiarowania jest niezwykle ważny. Akt  ten jest ukoronowaniem procesu krija jogi. Akt ten jest ostatecznym wyjściem poza przywiązanie ego i zamęt umysłu. Efektem jego jest uspokojenie, wyciszenie świadomości, obawiające się powstaniem wewnętrznej równowagi. Ścieżką  krija jogi podążać można w każdej chwili życia. Pięknie ilustruje to jedna z  sufickich  historii.

Gdzieś na Bliskim Wschodzie żył pewien król, który ciągle miotał się między szczęściem a zgryzotą. Najdrobniejsza rzecz mogła wywołać w nim wielki niepokój lub sprowokować go do gwałtownej reakcji, a poczucie szczęścia szybko zmieniało się w rozczarowanie i rozpacz. Przyszedł czas, gdy król w końcu zmęczył się samym sobą i swoim życiem i zaczął szukać drogi wyjścia z tej sytuacji. Wezwał do siebie mędrca, który mieszkał w jego królestwie i cieszył się opinią człowieka oświeconego.
Gdy przybył, król oświadczył: „Chcę być taki jak ty. Czy możesz dać mi coś, co sprawi, że w moim życiu nastanie harmonia, spokój i mądrość? Zapłacę każdą cenę, jakiej zażądasz”.
Mędrzec odparł: „Mogę ci pomóc. Ale cena byłaby tak wysoka, że całe twoje królestwo by nie wystarczyło, abyś mógł ją zapłacić. Dam ci to więc w podarunku, jeśli tylko zechcesz ją przyjąć”.
Król wyraził zgodę i mędrzec odszedł.
Po kilku tygodniach wrócił i wręczył królowi piękną szkatułkę zdobioną nefrytami. Król otworzył ją i znalazł w środku tylko prosty zloty pierścień.
Był na nim wygrawerowany napis: „To też przeminie”. „Co to znaczy?” – spytał król.
Mędrzec odparł: Stale noś ten pierścień i cokolwiek się wydarzy, zanim nazwiesz to złym lub dobrym dotknij pierścienia i przeczytaj ten napis. Dzięki temu będziesz spokojny”.

W tym wypadku mędrzec poradził królowi aby ten oczyścił umysł przez uświadomienie sobie nietrwałości rzeczy. Pierścień to dyscyplina (tapas) jaką dał królowi mędrzec. To narzędzie, dzięki któremu król może zawsze podjąć proces krija. Dostrzeganie, w każdej chwili tego co się wydarza w umyśle niezależnie od tego co nas spotyka  jest medytacją (svadhaya). Puszczenie wszelkich idei (dobra i zła) poprzez poddanie się idei nietrwałości  to Iśwara-pranidhana czyli ofiarowanie oczyszczające umysł. Watro zwrócić tu uwagę na postawę mędrca. On ofiarował mądrość królowi.