Joga oznacza jedność, „połączenie”. Hatha to działanie wbrew, na przekór. Hatha-joga – ścieżka działania przez zaprzeczenie może stać się drogą do duchowej jedności. I nie chodzi tu bynajmniej o negatywizm, czy nihilizm.
Zgodnie z podejściem radża-jogi, wyłożonym w Jogasutrach, świadomość człowieka uwikłana jest w schematy funkcjonowania zwane uciążliwościami (kleśa). Schematy te są tak niezwykle głęboko w niej osadzone, że nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie innego sposobu życia. Parafrazując Morfeusza, jednego z bohaterów filmu Matrix: „ żyjemy jak niewolnicy którzy urodzili się w więzieniu, którego nie można ani powąchać, ani poczuć, ani dotknąć – w więzieniu umysłu”. Tym właśnie są uciążliwości – schematem, który więzi naszą świadomość.
Tak więc nieustannie działamy kierując się pragnieniem (raga) i niechęcią (dweśa). Te dwie właściwości umysłu powodują nieustany niepokój i ruch związany z ciągłym dążeniem do czegoś i uciekaniem przed czymś innym. Nader często obiekt, którego początkowo pożądamy, staje się z czasem przyczyną naszej niechęci. Ta huśtawka oczekiwań powoduje cierpienie i sprawia, że nasze działania nie są skuteczne.
Hatha-joga jest sposobem wyrwania świadomości spod wpływu uciążliwości przez wprowadzenie w stan przeciwny. W pierwszej kolejności dotyczy to kształtowania świadomości poprzez jamy (yama – wskazania etyczne) i nijamy (niyama – dyscyplina indywidualna). Jamy i nijamy służą uporządkowaniu świadomości, co jest niezbędne aby praktyka dalszych stopni jogi była efektywna. Osłabiają one działanie uciążliwości. Świadomość podążająca za uciążliwościami zwykle popada w coraz większe pomieszanie, prowadzące niejednokrotnie do przekroczenia podstawowych norm etycznych np. niekrzywdzenia – ahimsa, prawdy – satya, czy niekradzenia – asteya.
Mówiąc o asanie, joga postuluje zatrzymanie ciała, które jest zaprzeczeniem naszej zwykłej aktywności – ruchu. Nieruchomiejąc w asanach, jogin otwiera się na doświadczenie przepływu energii życiowej (prany). Już ponad 4 tysiące lat temu w Czandogjaupaniszadzie starożytni mistrzowie przekazali wiedzę na temat związku zmysłów i oddechu. Zwykle świadomość nasza podąża za obiektami postrzeganymi przez zmysły. Większość ludzi w stanie zwanym normalnością kieruje znaczną część swej energii na doświadczenia zmysłowe. Opanowanie ruchu prany jest niezbędne aby powściągnąć zmysły i oderwać świadomość od ciągłego ruchu powodowanego przez bodźce zmysłowe. Hatha-joga polega na zaprzeczenie ciągłemu podążaniu za bodźcami zmysłowymi. Dopiero wtedy jogin może skupić się na ujarzmieniu świadomości.
Ta droga wbrew schematom więżącym świadomość, jest drogą jej otwarcia, drogą do mistycznego zespolenia ze światem.
(zdjęcie pobrano z wyszukiwarki Google)