1.8 Viparyayah mithya jnanam atad rupa pratistham
Sutra opisuje koncepcję błędnego postrzegania rzeczywistości, czyli iluzji (viparyaya).
Tłumaczenie:
- Viparyayah – błędne postrzeganie, iluzja,
- Mithya jnanam – fałszywa wiedza, niewłaściwe zrozumienie,
- Atad rupa – niezgodne z rzeczywistością, nieodpowiadające rzeczywistej formie,
- Pratistham – mające swoje oparcie, ugruntowane.
Pełne tłumaczenie:
„Iluzja (viparyaya) to fałszywe poznanie oparte na błędnym postrzeganiu,
które nie odpowiada rzeczywistości.”
Interpretacja:
Patańdżali w tej sutrze definiuje viparyaya jako rodzaj błędnego postrzegania lub fałszywej wiedzy, która wynika z nieprawidłowego zrozumienia rzeczywistości. Viparyaya to sytuacja, w której umysł tworzy iluzję i myli ją z prawdziwą formą rzeczy. Takie zniekształcenie prowadzi do fałszywych przekonań i błędnych wyobrażeń o świecie.
- Viparyayah (błędne postrzeganie)
Iluzja powstaje, gdy umysł postrzega coś, co nie istnieje, lub interpretuje rzeczywistość w sposób, który nie odpowiada prawdzie. Przykładem jest mylenie sznura z wężem – umysł interpretuje to, co widzi, na podstawie wcześniejszych doświadczeń lub lęków, a nie na podstawie rzeczywistości. - Mithya jnanam (fałszywa wiedza)
Fałszywa wiedza to nie tylko błędna interpretacja zmysłów, ale także wszelkie przekonania, które nie mają solidnych podstaw w rzeczywistości. Te fałszywe przekonania mogą prowadzić do cierpienia i nieporozumień, ponieważ umysł opiera się na iluzjach zamiast na prawdzie. - Atad rupa pratistham (niezgodne z rzeczywistością)
Iluzja jest zakorzeniona w postrzeganiu, które nie odpowiada rzeczywistej formie rzeczy. Innymi słowy, umysł tworzy obraz, który nie odzwierciedla tego, co jest prawdziwe. To postrzeganie nie ma solidnej podstawy w rzeczywistości i dlatego prowadzi do fałszywych wniosków.
Głębsze znaczenie:
Sutra ta wskazuje na naturę iluzji i fałszywej wiedzy, które są głównymi przeszkodami na drodze do samopoznania i oświecenia. Iluzje mogą wynikać z wcześniejszych doświadczeń, emocji, lęków, a także z ograniczeń zmysłowych. W praktyce jogi, viparyaya to przeszkoda, którą jogin musi przezwyciężyć, aby osiągnąć klarowność umysłu (samadhi) i widzieć rzeczy takimi, jakie są.
Iluzja może występować na wielu poziomach, zarówno w codziennym postrzeganiu świata, jak i w głębszych przekonaniach dotyczących samego siebie. Dopóki umysł opiera się na fałszywej wiedzy, będzie podlegał cierpieniu i chaosowi. Celem jogi jest wyciszenie poruszeń umysłu i wyzwolenie się z iluzji, aby móc doświadczać rzeczywistości w jej prawdziwej formie.
Zastosowanie w praktyce jogi:
W kontekście praktyki jogi, Patańdżali uczy, że jogin musi rozwijać zdolność do rozpoznawania iluzji i fałszywych przekonań. Poprzez medytację i uważność, można nauczyć się rozróżniać prawdziwą wiedzę od iluzji, a także wyciszać umysł, aby nie pozwalał, by błędne postrzeganie wpływało na decyzje i doświadczenia.
Patańdżali przypomina, że jednym z kluczowych kroków w rozwoju duchowym jest nauka rozpoznawania viparyaya i unikanie jej wpływu na naszą świadomość.