1.18 Virama pratyaya abhyasa purvah samskara shesha anyah
Sutra dotyczy zaawansowanego stanu medytacyjnego, znanego jako asamprajnata samadhi. Jest to wyższy poziom koncentracji, który wykracza poza umysłowe i emocjonalne uwarunkowania.
Tłumaczenie:
- Virama pratyaya – stan zatrzymania aktywności umysłu,
- Abhyasa purvah – osiągnięty dzięki wcześniejszej praktyce,
- Samskara shesha – pozostaje jedynie subtelny ślad samskar (wzorców umysłu),
- Anyah – inny, odmienny stan.
Pełne tłumaczenie:
„Asamprajnata samadhi jest innym stanem (anyah), osiągniętym dzięki wcześniejszej praktyce (abhyasa purvah), w którym aktywność umysłu zostaje zatrzymana (virama pratyaya), a pozostają jedynie subtelne ślady samskar (samskara shesha).”
Asamprajnata samadhi jest innym stanem, osiągniętym dzięki wcześniejszej praktyce, w którym aktywność umysłu zostaje zatrzymana, a pozostają jedynie subtelne ślady samskar
Interpretacja:
Patańdżali opisuje asamprajnata samadhi jako stan, w którym umysł jest całkowicie wolny od aktywności i pragnień. To głębszy poziom koncentracji niż samprajnata samadhi (gdzie świadomość zachowuje pewien stopień przedmiotowej koncentracji).
- Virama pratyaya (stan zatrzymania).
W asamprajnata samadhi jogin osiąga stan, w którym wszystkie myśli, pragnienia i inne zjawiska umysłowe zostają całkowicie zatrzymane. Umysł nie angażuje się już w żadne aktywności ani obiekty zewnętrzne, co skutkuje całkowitym zatrzymaniem jego zewnętrznej aktywności. - Abhyasa purvah (osiągnięty dzięki wcześniejszej praktyce).
Stan asamprajnata nie pojawia się przypadkowo – jest efektem długotrwałej i regularnej praktyki (abhyasa) medytacyjnej oraz stopniowego rozwijania nieprzywiązania (vairagya). Patańjali podkreśla, że aby wejść w tak głęboki stan koncentracji, potrzebna jest systematyczna, wytrwała praktyka. - Samskara shesha (pozostają jedynie subtelne ślady samskar).
W stanie asamprajnata samadhi w umyśle pozostają jedynie subtelne ślady wcześniejszych wrażeń, nawyków i wzorców (samskar). Te pozostałości mogą wpływać na przyszłe działania, ale są one na tyle zredukowane, że nie zakłócają głębokiego spokoju umysłu. Są to najsubtelniejsze pozostałości, które można w pełni wyeliminować dopiero na etapie osiągnięcia pełnego oświecenia (kaivalya). - Anyah (inny stan).
Patańjali podkreśla, że ten stan jest „inny” (anyah) od zwykłych stanów umysłowych i stanowi niezwykle zaawansowany poziom medytacji. Jest to stan, który wykracza poza intelektualne rozumienie i wymaga głębokiego doświadczenia wewnętrznego.
Głębsze znaczenie:
Asamprajnata samadhi jest stanem głębokiego spokoju i wyciszenia, gdzie umysł nie angażuje się w żadne myśli, emocje ani pragnienia. Jest to stan bliski pełnego oświecenia, gdzie jedynym pozostałym elementem umysłu są najsubtelniejsze ślady przeszłych doświadczeń. Ten stan prowadzi jogina do końcowej wolności (kaivalya), czyli wyzwolenia od cyklu narodzin i śmierci.
W przeciwieństwie do wcześniejszych stanów samadhi, które wymagają koncentracji na konkretnych przedmiotach lub ideach, asamprajnata samadhi jest stanem całkowitego wyzwolenia. Zarówno d obiektów zewnętrznych, jak i od przywiązania do myśli i wrażeń wewnętrznych.
Zastosowanie w praktyce jogi:
Osiągnięcie asamprajnata samadhi jest zaawansowanym celem w praktyce jogi, wymagającym długiej praktyki abhyasa i vairagya. Jogin pracuje nad redukcją pragnień, kontrolą nad umysłem i oczyszczeniem wewnętrznych wzorców. W miarę postępów w praktyce stopniowo zanika aktywność umysłu, co prowadzi do stanu głębokiej ciszy i wyciszenia wewnętrznego.
Sutra ta jest kluczowa dla zrozumienia, jak praktyka prowadzi do całkowitego wyciszenia umysłu. Jest to ostatecznym celem jogi – osiągnięciem trwałego spokoju i wolności duchowej.