1.12 Abhyasa vairagyabhyam tat nirodhah
Sutra odnosi się do metody uspokajania poruszeń umysłu (vritti) za pomocą praktyki (abhyasa) i wyrzeczenia (vairagya).
Tłumaczenie:
- Abhyasa – stała, regularna praktyka,
- Vairagyabhyam – i poprzez wyrzeczenie, nieprzywiązanie,
- Tat – ich (poruszeń umysłu),
- Nirodhah – zatrzymanie, kontrola, uspokojenie.
Pełne tłumaczenie:
„Ich (poruszeń umysłu) kontrola (nirodhah) jest osiągana przez stałą praktykę (abhyasa) i wyrzeczenie (vairagya).”
Interpretacja:
Patańdżali w tej sutrze wskazuje dwie podstawowe metody, które umożliwiają uspokojenie poruszeń umysłu i osiągnięcie wewnętrznej równowagi:
- Abhyasa (praktyka)
Regularna, stała i wytrwała praktyka jest kluczowa w osiąganiu kontroli nad umysłem. Przez praktykę rozumie się nie tylko fizyczne ćwiczenia, ale również duchowe i mentalne działania, takie jak medytacja, kontrola oddechu (pranayama) oraz przestrzeganie zasad etycznych (yama i niyama). Poprzez systematyczne zaangażowanie w te praktyki, umysł staje się bardziej stabilny i skoncentrowany. - Vairagya (wyrzeczenie, nieprzywiązanie)
Wyrzeczenie odnosi się do wyzbycia się przywiązań do pragnień i emocji, które zakłócają wewnętrzny spokój. Vairagya nie oznacza rezygnacji z życia, ale raczej rozwijanie wewnętrznej równowagi, dzięki której osoba nie ulega nadmiernym emocjom, pragnieniom, ani zewnętrznym wpływom. Jogin stara się rozwijać umiejętność pozostawania spokojnym i niezależnym od rezultatów swoich działań, co prowadzi do wyciszenia umysłu. - Nirodhah (kontrola, uspokojenie)
Celem zarówno praktyki, jak i wyrzeczenia jest osiągnięcie stanu, w którym umysł staje się wyciszony, a poruszenia (vritti) zostają kontrolowane. W ten sposób umysł przestaje być ciągle rozproszony i jogin osiąga stan wewnętrznego spokoju, który umożliwia doświadczenie prawdziwej natury świadomości (samadhi).
Głębsze znaczenie:
Ta sutra oferuje dwa nieodłączne narzędzia do osiągnięcia stanu nirodhah – czyli pełnej kontroli nad umysłem i wyciszenia mentalnych poruszeń. Abhyasa reprezentuje aktywną stronę praktyki – to ciągłe podejmowanie wysiłków w celu utrzymania stabilności umysłu. Vairagya natomiast odnosi się do pasywnej strony – sztuki odpuszczania, w której jogin stopniowo wyzbywa się przywiązania do efektów swoich działań oraz do świata materialnego.
- Abhyasa bez vairagya: Sama praktyka bez wyrzeczenia może prowadzić do napięcia, frustracji lub przywiązania do rezultatów.
- Vairagya bez abhyasa: Z kolei nieprzywiązanie bez stałej praktyki może prowadzić do bierności i braku postępu na ścieżce duchowej.
Zjednoczenie tych dwóch elementów prowadzi do wyciszenia umysłu i przygotowania go na stan głębokiej medytacji oraz ostateczne wyzwolenie.
Zastosowanie w praktyce jogi:
W codziennej praktyce jogi abhyasa i vairagya są niezbędne do postępu. Praktyka wymaga wytrwałości, powtarzalności i cierpliwości. Ważne jest, aby nie oczekiwać natychmiastowych rezultatów i rozwijać zrozumienie, że efekty pojawią się z czasem, przy regularnym wysiłku.
Z kolei vairagya pomaga w rozwijaniu umiejętności odpuszczania i braku przywiązania do efektów naszych działań. Uczy nas, jak nie przywiązywać się do sukcesów czy porażek i jak rozwijać spokój wewnętrzny bez względu na zewnętrzne okoliczności.
Zrozumienie tej sutry daje jasne wskazówki, jak uspokoić umysł poprzez równowagę między stałą praktyką a odpuszczaniem przywiązań.