1.9 Shabda jnana anupati vastu shunyah vikalpah
Sutra opisuje koncepcję wyobrażeń (vikalpa), czyli mentalnych tworów, które nie mają rzeczywistego odpowiednika w świecie.
Tłumaczenie:
- Shabda – słowo, dźwięk, język,
- Jnana – wiedza, poznanie,
- Anupati – podążająca za, związana z,
- Vastu – rzecz, obiekt, rzeczywistość,
- Shunyah – pusty, pozbawiony,
- Vikalpah – wyobraźnia, koncepcja, twór mentalny.
Pełne tłumaczenie:
„Wyobrażenia (vikalpa) są wiedzą wynikającą z języka (słowa),
które nie mają żadnego rzeczywistego przedmiotu.”
Interpretacja:
Patańdżali w tej sutrze definiuje vikalpa jako stan umysłu, w którym powstają koncepcje, wyobrażenia i mentalne twory, które są oderwane od rzeczywistości. Vikalpa to myśli, które mogą być logicznie poprawne lub wyrafinowane, ale nie mają oparcia w konkretnym, rzeczywistym obiekcie. Jest to bardziej spekulacja lub fantazja, która nie prowadzi do prawdziwego poznania rzeczywistości.
- Shabda (słowo)
W sutrze słowo (shabda) odnosi się do mocy języka. Czasem możemy mówić o czymś, co nie istnieje w rzeczywistości, ale tworzymy pojęcie tego w naszych umysłach. Przykładem może być dyskusja o jednorożcach – możemy tworzyć wyobrażenia i rozmawiać o tych stworzeniach, ale nie istnieją one w rzeczywistości. - Jnana (wiedza)
Wiedza, która powstaje z użycia słów i języka, może czasem być fałszywa lub iluzoryczna, jeśli nie odnosi się do żadnej rzeczywistej formy (vastu). Jest to forma mentalnego tworzenia, która nie jest powiązana z realnym doświadczeniem. - Vastu shunyah (brak rzeczywistego obiektu)
Vikalpa charakteryzuje się tym, że brakuje mu konkretnego, rzeczywistego przedmiotu, który odpowiadałby myślom lub wyobrażeniom. Jest to wiedza pusta, pozbawiona rzeczywistego odniesienia. Dlatego vikalpa może być źródłem nieporozumień i zamętu w umyśle. - Vikalpah (wyobraźnia, mentalne twory)
Vikalpa to proces mentalny, który polega na tworzeniu wyobrażeń bez żadnej rzeczywistej podstawy. Chociaż wyobraźnia jest istotnym elementem ludzkiej kreatywności, Patańdżali zwraca uwagę, że w kontekście duchowej praktyki może prowadzić do rozproszenia umysłu i braku klarowności, jeśli nie jest kontrolowana.
Głębsze znaczenie:
Sutra ta wskazuje na niebezpieczeństwo oddawania się wyobrażeniom, które nie mają oparcia w rzeczywistości. Vikalpa to tworzenie mentalnych konstrukcji, które mogą wydawać się sensowne, ale nie mają podstaw w rzeczywistym doświadczeniu. W praktyce jogi ważne jest, aby odróżniać to, co realne, od tego, co jest jedynie tworem umysłu.
Patańdżali ostrzega, że takie iluzoryczne koncepcje mogą prowadzić do mentalnego zamętu i rozproszenia, odciągając nas od rzeczywistego poznania i doświadczenia. Na ścieżce duchowej dążymy do wyciszenia umysłu i unikania zbędnych mentalnych tworów, które nie mają praktycznego zastosowania w rzeczywistości.
Zastosowanie w praktyce jogi:
W praktyce jogi kluczowe jest wyciszenie umysłu i unikanie ulegania niepotrzebnym wyobrażeniom. Jogin dąży do prawdziwego poznania rzeczywistości (pramana) i wyzwolenia umysłu z iluzji i spekulacji. Vikalpa może być formą rozproszenia, która oddziela nas od teraźniejszości i zakłóca naszą zdolność do doświadczenia prawdy.
Medytacja i koncentracja (dharana i dhyana) są sposobami na wyciszenie wyobraźni i zredukowanie wpływu vikalpy na naszą świadomość. W ten sposób jogin może skupić się na tym, co realne, i rozwijać wewnętrzną klarowność.
Poprzez zrozumienie tej sutry, jogin uczy się rozpoznawać nie tylko zewnętrzne iluzje, ale także subtelne wewnętrzne konstrukcje umysłu, które mogą prowadzić do zamętu i rozproszenia.