1.4 Vritti sarupyam itaratra
Sutra, która opisuje, co się dzieje, gdy umysł nie jest wyciszony, a poruszenia (vritti) nadal dominują. Sutra ta stanowi kontrast do poprzedniej, w której omawiany jest stan, gdy jaźń pozostaje w swojej prawdziwej naturze.
Tłumaczenie:
- Vritti – zmiany, poruszenia, fluktuacje (myśli, emocje, wrażenia),
- Sarupyam – identyfikacja, utożsamianie się, przyjmowanie formy,
- Itaratra – w innych przypadkach, gdzie indziej, poza tym, w stanie nie-medytacyjnym.
Pełne tłumaczenie:
„W innych przypadkach (poza stanem wyciszenia umysłu),
jaźń utożsamia się z poruszeniami umysłu.”
Interpretacja:
Sutra ta opisuje, co dzieje się z umysłem i jaźnią, gdy poruszenia umysłu (vritti) nie są zatrzymane, a medytujący nie osiąga stanu pełnego wyciszenia.
„Vritti” (poruszenia umysłu) – Oznacza wszelkie aktywności mentalne, takie jak myśli, emocje, wspomnienia, pragnienia i lęki. To te zmienne aspekty umysłu, które stale wpływają na naszą świadomość.
„Sarupyam” (identyfikacja) – Jaźń (świadomość) utożsamia się z tymi poruszeniami umysłu. Gdy umysł nie jest wyciszony, nasze prawdziwe „ja” jest zasłonięte przez zmienne formy myśli, emocji i wrażeń. Wówczas nie postrzegamy siebie jako czystej, niezmiennej świadomości, ale jako kogoś, kto doświadcza tych fluktuacji.
„Itaratra” (w innych przypadkach) – Oznacza to stan, kiedy umysł nie jest w stanie wyciszenia i koncentracji, czyli poza stanem samadhi. Innymi słowy, gdy nie doświadczamy głębokiej medytacji, identyfikujemy się z tym, co się dzieje w naszym umyśle.
Sedno tej sutry polega na tym, że w codziennym życiu, kiedy nasz umysł jest zajęty myślami, emocjami i pragnieniami, utożsamiamy się z nimi. Stajemy się tym, co myślimy, czujemy i postrzegamy, zapominając o naszej prawdziwej naturze. W praktyce jogi celem jest wyciszenie tych poruszeń, aby nasza świadomość mogła doświadczyć swojego prawdziwego, niezmiennego „ja” – jak opisano w sutrze 1.3 „Tada drashtuh svarupe avasthanam”.
Głębsze znaczenie:
Ta sutra pokazuje, że w stanie zwykłej świadomości – poza medytacją czy głęboką koncentracją – nieświadomie utożsamiamy się z treściami naszego umysłu. Każde uczucie, myśl czy doświadczenie przejmuje kontrolę nad naszym poczuciem tożsamości, przez co nie jesteśmy świadomi naszej prawdziwej natury. Większość naszego życia spędzamy utożsamiając się z myślami, emocjami i zewnętrznymi wrażeniami, co prowadzi do zamętu i oddalenia od naszej prawdziwej natury. Proces jogi polega na tym, aby wyzwolić się z tego nieustannego utożsamiania z poruszeniami umysłu i odnaleźć jaźń, która jest wolna od zmienności. Joga zatem oferuje drogę do wyciszenia umysłu, by umożliwić doświadczenie prawdziwego „ja”.