Skip to main content

Najważniejsze teksty jogi

Autor: 8 kwietnia 20166 października, 2022Filozofia jogi, Historia Jogi, Filozofia
teoria jogi

Poniżej przedstawiam zestawienie najważniejszych tekstów jogi. Lista ta nie jest oczywiście zamknięta. Źródeł pisanych na temat jogi jest znacznie więcej. George Feuerstein w swojej Encyklopedii Jogi wymienia około 100 dzieł literatury hinduskiej wzmiankujących o jodze lub uważanych za jej źródła. Należą tu również święte teksty hinduizmu – Wedy, Upaniszady i inne –  pochodzące co prawda z czasów sprzed uformowania się jogi jako niezależnego systemu, zawierające już jednak jej idee. Trzeba mieć również na względzie fakt, że zachowane do dzisiejszych czasów piśmiennictwo nie reprezentuje całej spuścizny jogi. Część tekstów dotyczących jogi zapewne zaginęła, część mądrości przetrwała natomiast w przekazie bezpośrednim.

Bhagawadgita – Pieśń Pana

Księga napisana w formie dialogu między królem Ardżuna a woźnicą jego rydwanu księciem Jadawów w którego wcielił się Bóg Kryszna jest świętą księgą hinduizmu a przez większość mieszkańców Indii uważana jest za najbardziej reprezentatywny wykład ich religii i filozofii. Napisana została prawdopodobnie w III lub IV wieku p.n.e. Dzieło o charakterze wyraźnie teistycznym łączy jednocześnie różne indyjskie nurty filozoficzne: wedantę, sankhję, jogę i braminizm. Podzielona jest na 18 ksiąg, które są wykładami różnych form praktyki jogi. Ogólnie Bhagawadgita zleca trzy tradycyjne ścieżki karma-jogę, dżniana-jogę i bhakti jogę. Umiłowanie Boga (bhakti-joga) oraz bezpragnieniowe działanie pozbawione więzów karmicznych  (karma-joga) są  w Bhagawadgicie najwyższymi ideałami praktyki duchowej.

Bhagawatgita:

Jogasutra –  Aforyzmy o jodze

Datowany na czas od III w p.n.e. do III w n.e. traktat składający się ze 195 sutr. Przypisywany Patańdżalemu podzielony jest na cztery rozdziały
Samadhi-pada (O skupieniu) definiuje cel praktyki jogi oraz procesy z praktyką związane. Wymienia przeszkody jakie należy przezwyciężyć oraz sposoby praktyki temu służące.
Sadhana-pada – (O ścieżce dojścia) omawia szczegółowo sposoby praktyki jogi w tym krija-jogę i asztanga-jogę.
Wibudhi pada – (O mocach jogicznych) podaje wskazówki dotyczące praktyki trzech ostatnich członów jogi: koncentracji (dharana), medytacji (dhana) i skupienia (samadhi), określanych wspólnym terminem samyama. Omawia także nadludzkie moce pojawiające się u zaawansowanych adeptów jogi.
Kaivalia-pada – (O wyzwoleniu) opisuje końcowe etapy praktyki związane z samym wyzwoleniem nazywanym – kaiwalia.
Jogasutry były przedmiotem wielu komentarzy dokonywanych zarówno przez zamierzchłych jak i współczesnych mistrzów. Są jednym z najbardziej znanych współcześnie traktatów o jodze.

Jogasutry w przekładzie Leona Cyborana (sanskryt, polski).

Jogabhhaszja –  Omówienie jogj

Dzieło spisane przez Wjasę około V wiek n.e.. Jest jednym z pierwszych komentarzy do Jogasutr. Stało się podstawą dla wielu późniejszych dzieł. Wjasa w warstwie ideologicznej opierał się na naukach nauczyciela sankhji Windjawasina i w niektórych kwestiach i terminach różni się od Jogasutr.

Jogabhaszja Vjasy i Tattva-vaiśaradi Vachaspati Misry – tekst w języku angielskim PDF.

Gorakszasamhita,  Grorakszapaddhati – Zbiór Gorakszy, Ścieżka Gorakszy

Traktat będący prawdopodobnie kompilacją kilku innych dzieł. Przypisywany jest Gorakszy, a spisany został w XII lub XIII w.. Przedstawia sześciostopniową ścieżkę jogi oraz szczegółowe opisy anatomii ezoterycznej. Omawia szczegóły praktyki budzenia energii węża (kundalini-śiakti). Podkreśla znaczenie recytacji świętej głoski OM.

Gorakshapaddhati – tekst w języku angielskim PDF.

Śiwasamhita – Zbiór mądrości Siwy

Podręcznik hatha-jogi, dotychczas uznawany za napisany na przełomie XVII i XVIII wieku. Najnowsze datowania umieszczają go jednak nawet w XV wieku. Autor dokonuje przeglądu szkół filozoficznych jogi wskazując na adwaita wedantę jako najlepszą. Omawia szczegółowo anatomią ezoteryczną, opisuje rodzaje energii życiowej (prana) oraz kilka pozycji jogi (asana) oraz pieczęcie ciała (mudry). Ostatnia część opisuje różne praktyki ezoteryczne.

Shivasamhita – tekst w języku angielskim PDF.

Hathajogapradipika – Światło ascetycznej jogi

Dzieło napisane przez Swatmaramę w połowie XIV wieku. Autor łączy w dziele praktykę jogi poprzez ciało hatha-jogę z duchowymi praktykami i celami radża-jogi. Traktat definiuje podstawowe terminy i techniki jogi. Opisanych jest 16 pozycji jogi (asan), sześć działań oczyszczających (szat-karma) wykonywanych w celu zrównoważenia humorów (dosza), osiem rodzajów kontroli oddechu, 10 pieczęci (mudr) i 3 zamki (bandhy). Proces praktyki ma prowadzić do obudzenia kundalini-śakti. Ważnym elementem praktyki jest modlitwa wewnętrznego dźwięku (nada-upasana). Hathajogapradipika jest jednym z najpopularniejszych podręczników jogi do którego powstały liczne komentarze.

Hathajogapradipika – tekst w języku polskim PDF.

Gherandasamhita – Zbiór Gherandy

Spisany w XVII wieku zbór tekstów dotyczących hatha-jogi. Składa się z 351 strof. Jest jednym z najważniejszych pism jogi. Przedstawia, w postaci dialogu między mędrcem Gherandą a uczniem Czandą Kapalim, ścieżkę jogi obejmującą siedem stopni. Zawiera opisy wykonania ponad 30 asan, 35 mudr, oraz wskazówki do wykonania technik oczyszczania zwanych śodhana. Podaje także wiele wskazówek dotyczących stanu samadhi.

Gheradasamhita – tekst w języku polskim PDF.

teksty jogi

Pozostaw komentarz